Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης

Κάθε χρόνο, στις 24 Μαρτίου, ο κόσμος ενώνει τη φωνή του απέναντι σε έναν αόρατο αλλά θανατηφόρο εχθρό: τη φυματίωση. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης δεν είναι απλώς μία υπενθύμιση των θυμάτων της νόσου, αλλά ένα παγκόσμιο κάλεσμα για δράση, πρόληψη και ελπίδα. Πρόκειται για μια ευκαιρία να φωτιστεί μια ασθένεια που παραμένει ακόμη σήμερα μια από τις δέκα πιο θανατηφόρες στον κόσμο, παρότι είναι ιάσιμη και προλαμβάνεται. Η ημέρα αυτή δεν είναι μόνο αφιερωμένη στους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς, αλλά και σε κάθε πολίτη που θέλει έναν κόσμο χωρίς φυματίωση.

Πότε και γιατί καθιερώθηκε
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1982. Ο λόγος ήταν ιδιαίτερα συμβολικός: συμπληρώθηκαν τότε 100 χρόνια από την ημέρα που ο Γερμανός γιατρός Ρόμπερτ Κοχ (Robert Koch) ανακοίνωσε την ανακάλυψη του βακτηρίου Mycobacterium tuberculosis, του μικροοργανισμού που προκαλεί τη φυματίωση, στις 24 Μαρτίου του 1882. Η ανακάλυψη αυτή αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της ιατρικής, καθώς έθεσε τις βάσεις για τη διάγνωση και την καταπολέμηση της ασθένειας.

Πού γιορτάστηκε πρώτη φορά
Η πρώτη επίσημη διεθνής εκδήλωση με επίκεντρο την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ΠΟΥ και την Διεθνή Ένωση κατά της Φυματίωσης και των Πνευμονοπαθειών (IUATLD), με κύριες εκδηλώσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σε χώρες με υψηλά ποσοστά εμφάνισης της νόσου, όπως η Ινδία, η Νότια Αφρική και το Βιετνάμ.

Σκοπός και Συμβολισμός
Ο βασικός στόχος της ημέρας είναι η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τις αιτίες, τα συμπτώματα και την πρόληψη της φυματίωσης. Παράλληλα, ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς να επενδύσουν σε έρευνα, πρόσβαση σε φάρμακα και παγκόσμια στρατηγική ελέγχου της νόσου. Το σύμβολο της καμπάνιας είναι η κόκκινη κορδέλα, που εκφράζει την ελπίδα για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τη φυματίωση.

Η ημέρα αυτή στέλνει ένα μήνυμα ελπίδας αλλά και υπευθυνότητας. Μας θυμίζει πως η φυματίωση, αν και αρχαία ασθένεια, συνεχίζει να απειλεί, κυρίως στις πιο ευάλωτες κοινωνίες. Η φυματίωση μπορεί να νικηθεί – με γνώση, πρόληψη, κοινωνική αλληλεγγύη και πολιτική βούληση.

Στατιστικά για τη Φυματίωση: Παγκόσμια και στην Ελλάδα

Παγκόσμια Στατιστικά (στοιχεία Π.Ο.Υ. – έκθεση 2023):

Κάθε μέρα, περισσότεροι από 4.100 άνθρωποι πεθαίνουν από φυματίωση παγκοσμίως.
Περίπου 10,6 εκατομμύρια άνθρωποι προσβλήθηκαν από φυματίωση το 2022.
Η φυματίωση παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου από βακτηριακή μόλυνση, ξεπερνώντας ακόμη και τον HIV/AIDS.
Περίπου το 45% των νέων περιστατικών καταγράφεται στην Ασία, και το 23% στην Αφρική.
Υπολογίζεται ότι 1 στους 4 ανθρώπους παγκοσμίως έχει λανθάνουσα φυματίωση, δηλαδή φέρει το βακτήριο χωρίς συμπτώματα, αλλά με πιθανότητα ενεργοποίησης στο μέλλον.

Στην Ελλάδα (στοιχεία ΕΟΔΥ – 2023):

Καταγράφονται περίπου 300-400 νέα περιστατικά φυματίωσης κάθε χρόνο.
Οι πιο συχνές περιπτώσεις εντοπίζονται σε μετανάστες, πρόσφυγες και αστέγους, λόγω περιορισμένης πρόσβασης σε υγειονομική φροντίδα.
Το 70% των περιστατικών είναι πνευμονική φυματίωση, ενώ το υπόλοιπο αφορά εξωπνευμονικές μορφές (λεμφαδένες, οστά, εγκέφαλος).
Ο εμβολιασμός με BCG (που δινόταν παλαιότερα στα σχολεία) δεν εφαρμόζεται πλέον μαζικά, αλλά στοχευμένα σε πληθυσμούς υψηλού κινδύνου.