Ψυχική υγεία – Ψυχική ασθένεια: Ποια είναι η διαφορά – Τι είναι φυσιολογικό και τι όχι;

Η ψυχική υγεία και η ψυχική ασθένεια είναι δύο σχετικές αλλά διακριτές έννοιες που περικλείουν το φάσμα της ψυχολογικής ευεξίας. Η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ τους και η διάκριση του τι θεωρείται φυσιολογικό και τι όχι είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της ψυχικής ευεξίας και την παροχή κατάλληλης υποστήριξης και θεραπείας όταν χρειάζεται.

Ψυχική υγεία:

Η ψυχική υγεία αναφέρεται σε μια κατάσταση συναισθηματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής ευεξίας στην οποία ένα άτομο μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις της ζωής, να εργαστεί παραγωγικά, να οικοδομήσει θετικές σχέσεις και να συνεισφέρει ουσιαστικά στην κοινωνία. Είναι μια ολιστική έννοια που περιλαμβάνει διάφορες πτυχές της ψυχικής ευεξίας, όπως:

1. Συναισθηματική σταθερότητα: Ένα ψυχικά υγιές άτομο βιώνει ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων αλλά μπορεί να τα διαχειριστεί και να τα ρυθμίσει αποτελεσματικά. Μπορούν να βιώσουν ευτυχία, λύπη, θυμό και φόβο χωρίς αυτά τα συναισθήματα να κατακλύζουν την καθημερινότητά τους.Παράδειγμα : Το να αισθάνεστε λύπη μετά τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου είναι μια φυσική συναισθηματική απόκριση, ενώ η παρατεταμένη και σοβαρή θλίψη που παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργία μπορεί να υποδεικνύει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη.
2. Ανθεκτικότητα: Η ψυχική υγεία περιλαμβάνει την ικανότητα να αναπηδήσει κανείς από τα πισωγυρίσματα και να προσαρμοστεί σε δύσκολες καταστάσεις. Τα ανθεκτικά άτομα μπορούν να μάθουν και να αναπτυχθούν από τις αντιξοότητες.Παράδειγμα : Η απώλεια μιας δουλειάς μπορεί να είναι συναισθηματικά οδυνηρή, αλλά ένα ψυχικά υγιές άτομο μπορεί να το δει ως ευκαιρία να εξερευνήσει νέες επιλογές σταδιοδρομίας και να αναπτυχθεί από την εμπειρία.
3. Κοινωνικές συνδέσεις: Η οικοδόμηση και η διατήρηση υγιών σχέσεων με άλλους είναι βασικά συστατικά της ψυχικής υγείας. Περιλαμβάνει την ικανότητα επικοινωνίας, ενσυναίσθησης και δημιουργίας ουσιαστικών συνδέσεων με τους άλλους.Παράδειγμα : Ένα ψυχικά υγιές άτομο μπορεί να έχει τόσο στενές σχέσεις όσο και γνωριμίες, ενώ κάποιος με κοινωνικό άγχος μπορεί να δυσκολεύεται να δημιουργήσει δεσμούς λόγω υπερβολικού φόβου για κρίση.

Ψυχική ασθένεια:

Η ψυχική ασθένεια, από την άλλη πλευρά, αναφέρεται σε μια διαγνώσιμη και θεραπεύσιμη κατάσταση που διαταράσσει τη σκέψη, το συναίσθημα, τη διάθεση, τη συμπεριφορά ή την καθημερινή λειτουργία ενός ατόμου. Οι ψυχικές ασθένειες μπορεί να ποικίλλουν ως προς τη σοβαρότητα, τη διάρκεια και τον αντίκτυπο στη ζωή ενός ατόμου. Μερικές κοινές ψυχικές ασθένειες περιλαμβάνουν:

1. Κατάθλιψη: Επίμονα συναισθήματα θλίψης, απελπισίας και απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης σε δραστηριότητες που κάποτε ήταν ευχάριστες.
2. Αγχώδεις Διαταραχές: Υπερβολική ανησυχία, φόβος ή νευρικότητα που μπορεί να είναι εξουθενωτικά και να παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή. Παραδείγματα περιλαμβάνουν τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, τη διαταραχή πανικού και τη διαταραχή κοινωνικού άγχους.
3. Σχιζοφρένεια: Μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από διαστρεβλωμένη σκέψη, παραισθήσεις, αυταπάτες και μειωμένη κοινωνική λειτουργία.
4. Διπολική διαταραχή: Κύκλοι ακραίων εναλλαγών της διάθεσης, συμπεριλαμβανομένων μανιακών επεισοδίων αυξημένης διάθεσης και ενέργειας και καταθλιπτικών επεισοδίων χαμηλής διάθεσης.
5. Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD): Επίμονες, παρεμβατικές σκέψεις (εμμονές) και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις (καταναγκασμοί) που ένα άτομο αισθάνεται υποχρεωμένο να εκτελέσει.

Διάκριση μεταξύ φυσιολογικού και μη φυσιολογικού:

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι αυτό που θεωρείται φυσιολογικό ή μη φυσιολογικό μπορεί να διαφέρει μεταξύ ατόμων, πολιτισμών και πλαισίων. Ωστόσο, ορισμένες γενικές οδηγίες μπορούν να βοηθήσουν στη διάκριση μεταξύ των φυσιολογικών διακυμάνσεων στην ψυχική υγεία και των σημείων ψυχικής ασθένειας:

1. Διάρκεια και σοβαρότητα: Ένας βασικός παράγοντας είναι η διάρκεια και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Εάν οι συναισθηματικές ή συμπεριφορικές δυσκολίες επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή ζωή, μπορεί να υποδηλώνει πρόβλημα ψυχικής υγείας.Παράδειγμα : Το να αισθάνεστε άγχος πριν από μια μεγάλη παρουσίαση είναι φυσιολογικό, αλλά το να βιώνετε εξουθενωτικό άγχος για βδομάδες συνέχεια, καθιστώντας αδύνατη την εργασία, είναι σημάδι αγχώδους διαταραχής.
2. Βλάβη Λειτουργικότητας: Αξιολογήστε εάν τα συμπτώματα παρεμβαίνουν στην ικανότητα ενός ατόμου να εκτελεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, να διατηρεί σχέσεις ή να αναλαμβάνει τις συνήθεις ευθύνες του.Παράδειγμα : Το να νιώθεις λύπη για μια ή δύο μέρες μετά από μια απογοήτευση είναι συνηθισμένο, αλλά αν κάποιος δεν μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι για εβδομάδες λόγω υπερβολικής θλίψης, μπορεί να είναι κατάθλιψη.
3. Δυσφορία: Σκεφτείτε εάν τα συμπτώματα προκαλούν σημαντική ενόχληση στο άτομο. Η ψυχική ασθένεια συχνά οδηγεί σε συναισθηματική ταλαιπωρία.Παράδειγμα : Η περιστασιακή εμπειρία άγχους στη δουλειά είναι φυσιολογική, αλλά το ακραίο στρες και οι κρίσεις πανικού κάθε μέρα μπορεί να υποδηλώνουν αγχώδη διαταραχή.
4. Δυσανάλογες αντιδράσεις: Αξιολογήστε εάν οι αντιδράσεις του ατόμου σε στρεσογόνους παράγοντες είναι δυσανάλογες ή παράλογες δεδομένων των περιστάσεων.Παράδειγμα : Το να αισθάνεστε υπερβολικά θυμωμένοι και ταραγμένοι μετά από μια μικρή διαφωνία με έναν φίλο μπορεί να είναι δυσανάλογο και ενδεικτικό ενός ζητήματος όπως η διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή.

Συνοπτικά, η ψυχική υγεία αντιπροσωπεύει μια κατάσταση συνολικής ευημερίας, ενώ η ψυχική ασθένεια περιλαμβάνει διαγνώσιμες καταστάσεις που διαταράσσουν την ψυχική υγεία. Η διάκριση μεταξύ φυσιολογικού και μη φυσιολογικού μπορεί να είναι περίπλοκη, αλλά λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η διάρκεια, η σοβαρότητα, η βλάβη, η αγωνία και οι δυσανάλογες αντιδράσεις μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό του πότε απαιτείται επαγγελματική βοήθεια ή υποστήριξη. Η έγκαιρη παρέμβαση και η αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στη διαχείριση προβλημάτων ψυχικής υγείας και στη βελτίωση της συνολικής ευημερίας.