Η Μικρασιατική Εκστρατεία των Ελλήνων, γνωστή και ως Ελληνοτουρκικός Πόλεμος, έλαβε χώρα μεταξύ 1919 και 1922. Ήταν μια σημαντική σύγκρουση που προέκυψε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τροφοδοτήθηκε από τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τα εθνικιστικά κινήματα στην τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία. Η εκστρατεία είχε βαθιές συνέπειες για το πολιτικό και εδαφικό τοπίο της περιοχής. Ακολουθεί μια λεπτομερής περιγραφή του τι συνέβη κατά τη διάρκεια της:
Μπορείτε ελεύθερα να αναπαράγεται το άρθρο με μόνη προυπόθεση ενεργό σύνδεσμό προς την πηγή
Ιστορικό: Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Οθωμανική Αυτοκρατορία διαλύθηκε και διάφορες εθνότητες αναζητούσαν αυτοδιάθεση και ανεξαρτησία. Στην Ελλάδα υπήρχε η επιθυμία να ανακτηθούν εδάφη με σημαντικό ελληνικό πληθυσμό στην Ανατολία (σημερινή Τουρκία), τα οποία χάθηκαν αιώνες νωρίτερα κατά τη βυζαντινή εποχή. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος υποστήριξε τη Μεγάλη Ιδέα, μια εθνικιστική ιδεολογία που στόχο είχε να ενώσει όλους τους Έλληνες σε ένα ενιαίο κράτος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν στη Μικρά Ασία.
Ελληνοτουρκικός πόλεμος (1919-1922):
- Ελληνική Απόβαση στη Σμύρνη: Τον Μάιο του 1919, οι ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής τον στρατηγό Νικόλαο Τρικούπη αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη, μια κατεξοχήν ελληνική πόλη στη δυτική ακτή της Ανατολίας. Η άφιξή τους πυροδότησε εντάσεις και σήμανε την έναρξη της σύγκρουσης.
- Τουρκική Εθνικιστική Αντίσταση: Ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, στρατιωτικός ηγέτης και αργότερα ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, αναδείχθηκε βασικός παράγοντας στην ηγεσία της τουρκικής εθνικιστικής αντίστασης. Το Τουρκικό Εθνικό Κίνημα συσπειρώθηκε ενάντια στην ξένη κατοχή και επεδίωξε να ιδρύσει ένα ενιαίο τουρκικό κράτος.
- Η Ελληνική Επέκταση: Αρχικά, οι ελληνικές δυνάμεις πέτυχαν αρκετές νίκες και επέκτειναν τον έλεγχό τους σε τμήματα της δυτικής Ανατολίας. Ωστόσο, η προέλασή τους συνάντησε σημαντική αντίσταση από τους Τούρκους εθνικιστές.
- Η μεγάλη πυρκαγιά της Σμύρνης: Τον Σεπτέμβριο του 1922, οι τουρκικές δυνάμεις ανακατέλαβαν τη Σμύρνη και η πόλη έγινε μάρτυρας μιας καταστροφικής πυρκαγιάς που οδήγησε στην καταστροφή σημαντικού τμήματος των ελληνικών και αρμενικών συνοικιών. Η ακριβής αιτία της πυρκαγιάς παραμένει αμφισβητούμενη, με κατηγορίες για εμπρησμό και από τις δύο πλευρές.
- Τουρκική Αντεπίθεση: Οι Τούρκοι εθνικιστές, υπό την ηγεσία του Ατατούρκ, εξαπέλυσαν αντεπίθεση και απώθησαν τις ελληνικές δυνάμεις προς την ακτή. Ο ελληνικός στρατός αντιμετώπισε σοβαρές υλικοτεχνικές προκλήσεις και οι γραμμές ανεφοδιασμού του ήταν υπερτεταμένες.
- Συμμαχική παρέμβαση: Καθώς ο πόλεμος κλιμακώθηκε, οι Μεγάλες Δυνάμεις, ιδιαίτερα η Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία, παρενέβησαν για να μεσολαβήσουν για μια κατάπαυση του πυρός και να αποτρέψουν περαιτέρω κλιμάκωση. Αναγνώρισαν τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι ελληνικές δυνάμεις και αποφάσισαν να μην υποστηρίξουν περαιτέρω την ελληνική επέκταση στην Ανατολία.
- Η Τελική Επίθεση: Τον Αύγουστο του 1922, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν αποφασιστική επίθεση και νίκησαν τον ελληνικό στρατό. Οι ελληνικές δυνάμεις που υποχωρούσαν αντιμετώπισαν σκληρές συνθήκες και κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης διαπράχθηκαν φρικαλεότητες και από τις δύο πλευρές.
- Η Συνθήκη της Λωζάνης: Τον Ιούλιο του 1923, οι εχθροπραξίες κορυφώθηκαν με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης. Η συνθήκη αναγνώρισε επίσημα τη Δημοκρατία της Τουρκίας και καθόρισε τα νέα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είχε ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ των δύο χωρών, με εκατομμύρια Έλληνες και Τούρκους να εκτοπίζονται βίαια στις αντίστοιχες πατρίδες τους.
Συνέπειες: Η Μικρασιατική Εκστρατεία είχε σημαντικές προεκτάσεις τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία. Η Ελλάδα εγκατέλειψε τις διεκδικήσεις της σε εδάφη στην Ανατολία και η εισροή πάνω από ένα εκατομμύριο Ελλήνων προσφύγων είχε ουσιαστικό αντίκτυπο στη δημογραφική και κοινωνική δομή της χώρας. Η Τουρκία, υπό την ηγεσία του Ατατούρκ, ξεκίνησε έναν δρόμο εκκοσμίκευσης και εκσυγχρονισμού, μεταμορφώνοντας τον εαυτό της σε ένα σύγχρονο έθνος-κράτος.
Η σύγκρουση άφησε επίσης μια διαρκή κληρονομιά πικρίας και δυσπιστίας μεταξύ των δύο εθνών, διαμορφώνοντας τις σχέσεις τους για τις επόμενες δεκαετίες. Η Μικρασιατική Εκστρατεία σήμανε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και την εμφάνιση της σύγχρονης Τουρκίας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.