Οι Χάζαροι ήταν ένας μισονομαδικός τουρκικός λαός που ίδρυσε μια ισχυρή αυτοκρατορία στην περιοχή της ευρασιατικής στέπας κατά τον Πρώιμο Μεσαίωνα. Η ακριβής προέλευσή τους δεν είναι απολύτως σαφής, αλλά πιθανότατα εμφανίστηκαν ως μια ξεχωριστή φυλετική συνομοσπονδία γύρω στον 6ο αιώνα μ.Χ. στην περιοχή που είναι τώρα το σύγχρονο Καζακστάν. Με την πάροδο του χρόνου, οι Χαζάροι επέκτειναν την επιρροή και την επικράτειά τους, σχηματίζοντας τελικά ένα πολυεθνικό κράτος γνωστό ως Χαζάρ Χαγκανάτο.
Μπορείτε ελεύθερα να αναπαράγεται το άρθρο με μόνη προυπόθεση ενεργό σύνδεσμό προς την πηγή
Το Χαζάρ Χαγανάτο έφτασε στο αποκορύφωμά του μεταξύ του 7ου και του 10ου αιώνα Κ.Χ., εκτεινόμενο σε μια τεράστια περιοχή που περιελάμβανε τμήματα της σύγχρονης Ρωσίας, της Ουκρανίας, του Καζακστάν και του Καυκάσου. Οι Χαζάροι ίδρυσαν την πρωτεύουσά τους στο Itil, που βρίσκεται κοντά στον ποταμό Βόλγα, που έγινε πολυσύχναστο κέντρο εμπορίου και πολιτιστικών ανταλλαγών.
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Khazar Khaganate ήταν η θρησκευτική του ποικιλομορφία. Ενώ οι πρώτοι Χαζάροι ασκούσαν τον σαμανισμό, σταδιακά υιοθέτησαν μια πολιτική θρησκευτικής ανεκτικότητας και ενθάρρυναν ενεργά την παρουσία πολλαπλών θρησκειών στο βασίλειό τους. Μέχρι τον 8ο αιώνα, ο Ιουδαϊσμός είχε αποκτήσει σημαντικούς οπαδούς μεταξύ της άρχουσας ελίτ των Χαζάρων, οδηγώντας στην εμφάνιση μιας σημαντικής εβραϊκής κοινότητας εντός της αυτοκρατορίας. Ωστόσο, άλλες θρησκευτικές κοινότητες, όπως χριστιανοί, μουσουλμάνοι, βουδιστές και ειδωλολάτρες, ήταν επίσης παρούσες.
Το Khazar Khaganate έπαιξε κρίσιμο ρόλο ως ουδέτερο κράτος μεταξύ του ισχυρού Ισλαμικού Χαλιφάτου στα νότια και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στα δυτικά. Μέσω εξειδικευμένης διπλωματίας και στρατιωτικής ικανότητας, οι Χαζάροι αντιστάθηκαν με επιτυχία στις προσπάθειες και των δύο αυτοκρατοριών να κατακτήσουν την επικράτειά τους. Οι Χάζαροι ήταν γνωστοί για τους επιδέξιους τοξότες αλόγων τους και είχαν τρομερή στρατιωτική φήμη.
Το εμπόριο ήταν μια ζωτική πτυχή της κοινωνίας των Χαζάρων, και επωφελήθηκαν πολύ από τη στρατηγική τους θέση κατά μήκος των μεγάλων εμπορικών οδών που συνέδεαν την Ανατολή και τη Δύση. Οι Χαζάροι διευκόλυναν το εμπόριο μεταξύ Βυζαντινών, Περσών, Αράβων, Βίκινγκς και άλλων γειτονικών λαών, συμβάλλοντας στην οικονομική τους ευημερία.
Τον 10ο αιώνα, το Khazar Khaganate άρχισε να παρακμάζει λόγω ενός συνδυασμού εσωτερικών συγκρούσεων και εξωτερικών πιέσεων. Η άνοδος της Ρωσίας του Κιέβου στο βορρά και η επέκταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αποδυνάμωσαν την επιρροή και τον έλεγχο των Χαζάρων στην περιοχή. Επιπλέον, η πίεση από νομαδικές τουρκικές φυλές και οι ανελέητες επιδρομές των Ρώσων και των Βυζαντινών οδήγησαν τελικά στην κατάρρευση του κράτους των Χαζάρων.
Μέχρι τον 11ο αιώνα, το Χαζάρ Χαγκανάτο είχε αποσυντεθεί και οι Χαζάροι διασκορπίστηκαν σε διάφορες περιοχές. Μερικοί Χαζάροι αφομοιώθηκαν σε γειτονικούς πολιτισμούς, ενώ άλλοι μετανάστευσαν σε άλλα μέρη της Ευρώπης και της Ασίας. Οι Χαζάροι έχασαν σταδιακά τη διακριτή τους ταυτότητα και απορροφήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από άλλες εθνοτικές ομάδες.
Η ιστορία των Χαζάρων παρέμεινε σχετικά ασαφής μέχρι τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι μελετητές άρχισαν να αποκαλύπτουν και να αναλύουν ιστορικές αναφορές και αρχαιολογικά στοιχεία. Σήμερα, οι Χαζάροι κατέχουν σημαντική θέση στη μελέτη της ιστορίας της Κεντρικής Ασίας, των τουρκικών λαών και της αλληλεπίδρασης διαφορετικών θρησκευτικών και πολιτιστικών ομάδων κατά τη μεσαιωνική περίοδο.